Robin's Palm Writings: sampu snicmaci: Difference between revisions

From Lojban
Jump to navigation Jump to search
m (Gleki moved page robin's Palm Writings: sampu snicmaci to Robin's Palm Writings: sampu snicmaci over a redirect without leaving a redirect)
 
(3 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 1: Line 1:
Robin's Palm Writings Category: sampu snicmaci


=Greetings=
Navigation: [[Robin's Palm Writings|Robin's Palm Writings Top-Level Index]]


Current Word Count: 2682


Hello, I'm ..''coi mi'e ...''
An algebra primer in LojbanWritten mostly as mekso practice.


I come from ... ''mi se krasi ...''
ni'o cai sampu snicmaci


I live in ...  ''mi xabju ...''
ni'o sai pa mo'o krasi lo nu ciksi


America        ''la mergug / le mergu'e''
ni'o pa pi pa mo'o ciksi le dei cukta


France          ''la fasygug / le fasygu'e / la frans''
ni'o pa pi pa pi pa mo'o le dei cukta cu plixau? ma


Germany        ''la dotygug / le dotygu'e'''
ni'o cukta dei fo da poi jimpe lo sampu cmaci mu'u lu li ci fe'i re du li pi ra'e xa li'u .i


Goodbye        ''co'o''
notes about what is taught


What's your base? ''dofoxo kancu'' or (in [[jbocre: La Xagvar|La Xagvar]]) ''zo'eco'eno'oju'uxo'' '''where does ''zo'eco'eno'oju'uxo'' come from?'''('One does the usual {count} to the typical number in what base?')'''And isn't the obvious answer that it is belong to us? ''(ro ledo zbepi cu tutra mi'a?)'''''
ni'o pa pi pa pi re mo'o ctuca tadji ne'i le dei cukta


I count by tens ''mi foli pano kancu''/''zo'eco'eno'oju'ulipano''
ni'o le dei cukta cu jarco lo te kanji se pi'o lo lerfu .e lo namcu .e nai lo lojbo ke mekso valsi .i ku'i lo mekso cu ji'a jarco bu'u lo fanmo be lo pagre .i se ni'i bo lo te kanji cu  mekso lo lojbo ke kanji porsi .i sa'e ro velfancu sinxa cu velfancu lo lamji sinxa .i ji'a lo nu kanji lo zunle fancu cu ro roi purci lo nu kanji lo pritu fancu .i ku'i lo na'e lojbo mekso cu kanji ja'i  lo zmadu pluja .i mu'a s(li pa su'i re pi'i ci du li xo) .i ja'i lo lojbo pa mai s(li pa su'i re) cu te kanji s(li ci) .i ba bo re mai s(li ci pi'i ci) cu te kanji s(li so) .i ku'i ja'i lo na'e lojbo pa mai s(li re pi'i ci) cu te kanji s(li xa) .i ba bo re mai s(li pa su'i xa) te kanji s(li ze)


...twelves      ''li'o li gai''
ni'o pa pi re mo'o co'a ciksi lo snicmaci


...sixteens    ''li'o li paxa'' (or, if you are a chauvinistic
ni'o pa pi re pi pa mo'o lo krinu be lo nu pilno lo snicmaci


[[jbocre: lesi'o foli paxa kancu|hexadecimalist]], ''li'o li rau'')
ni'o le dei cukta cu ctuca lo sampu sinxa cmaci .i lo sampu cmaci poi na vasru lo sinxa cu banzu lo nu pilno lo sampu cmaci tadji .i ku'i lo nu facki lo cmaci tadji gi'a mulno jimpe lo logji be lo cmaci tadji gi'a pilno ja skicu lo pluja cmaci tdjia cu te nitcu lo sinxa cmaci


(How about ''li'o li su'ovai''?)
ni'o mu'a da'i da poi pa moi karce be'a mo'i cabyku'eku'e lo ki'otre be li vo no lo cacra be li pa .i je de poi re moi karce poi berti tu'a lo ki'otre be li pa bi no zu da cu ne'u mo'i cabyku'eku'e lo ki'otre be li mu no lo cacra be li pa .i je lo nu da lamji de cu diklo ma le linji be le krasi be de bi'i le krasi be di .i la'a do kakne lo nu kanji le danfu se pi'o lo sampu cmaci po'o .i ku'i nandu .i ji'a lo nu mi te preti tu'a lo nu pa moi karce cu cabyku'eku'e lo ki'otre be li vo mu cu rinka lo nu do za'e re'u simsa nandu kanji .i lo snicmaci cu tadji lo nu frili danfu lo simsa preti vei .e lo nu finti lo tadji be lo nu danfu ba'e ro simsa preti


...sixties      ''li'o li xano''
ni'o ji'a lo nu jimpe lo snicmaci cu sarcu lo nu cilre lo -calculus-? .e lo -physics-? .e ro drata ke pluja cmaci


...twos        ''li'o li vei pasu'ipa''
ni'o pa pi re pi re mo'o lo namcu klesi .e lo namcu porsi


No matter what the time of day, in Lojban the word for "hello" is ''coi'' and the word for "goodbye" is ''co'o''.
ni'o ca'o lo citri be lo remna kei lo cmaci remna cu pilno so'o klesi be lo namcu .i lo tcetce purci remna cu pilno lo namcu poi srana lo mulno dacti po'o .i le namcu klesi cu se cmene lu dacti namcu li'u lo cmaci remna .i li no na dacti namcu


=Simple phrases=
ni'o lo cmaci remna cu pi so'e roi pilno lo namcu porsi .i lo dacti namcu porsi cu tarmi s(li pa ce'o? re ce'o ci ce'o li'o?) .i ji'a lo nu te pixra lo namcu porsi se pi'o lo linji cu di'i plixau


;Yes.:''.i go'i''
p(lo dacti namcu porsi)


;I agree.:''mi tugni''
.i ji'a lo cmaci remna cu di'i djica lo nu jarco lo namcu klesi se pi'o lo cmalu sinxa po'u s(me'o ce'a bakryterci'a bu ga'e ny na'a)


;No.:''.i na go'i''
ni'o lo remna zu ba lo nu ca'o pilno lo dacti namcu cu ca'o pilno li no .i la'a lo purci remna cu ze'e sanji lo si'o no mei .i ku'i na nitcu lo nu casnu da poi na zasti dacti .i lo kancu namcu cu  namcu klesi gi'e panra lo dacti namcu lo ka vasru li no .i lo kancu namcu cu se sinxa s(me'o ce'a bakryterci'a bu ga'e .y'y bu na'a)


;I do not agree.:''mi na tugni''
p(lo kancu namcu porsi)


;Please.:''pe'u''
ni'o lo remna zu ba djica lo nu kanju se pi'o da poi de dejni ke'a .i lo cmaci namcu cu panea lo kancu namcu lo ka vasru lo namcu poi mleca li no .i lo cmaci namcu cu se sinxa s(me'o ce'a bakryterci'a bu ga'e .i bu na'a) .i lo cmaci namcu porsi cu kuspe li ni'u ci'i bi'o? no? bi'o? ma'u ci'i


;I request.:''mi cpedu''
p(lo cmaci namcu porsi)


;Thanks.:''ki'e''
ni'o ni'o lo remna zu ba djica lo nu skicu lo pagbu be lo dacti .i se ki'u bo finti lo frinu .e lo frinu namcu .i lo frinu namcu panra lo cmaci namcu lo ka ro frinu mu'u ge ga li pa pi ca'e xa gi li pa fi'u re gi nai li pai .i s(me'o ce'a bakryterci'a bu ga'e ky bu na'a) sinxa lo frinu namcu .i lo frinu namcu porsi cu frica ro namcu porsi poi mi pu skicu vau lo ka na ka'e jarco lo pagbu be lo porsi .i lo pagbu be lo frinu namcu porsi poi jbini li no bi'o? pa cu vasri lo cimni be lo namcu .i sa'e ro pagbu be lo frinu namcu porsi cu vasru lo cimni be lo namcu .i ku'i lo pixra be lo pagbu cimni namcu porsi cu pi so'e roi jarco lo mulno namcu po'o


;Thank you.:''ki'e do''
ni'o ku'i lo namcu poi na frinu gi'e ku'i sampu lo ka skicu cu zasti .i mu'a li pai cu se kanju fo lo nu ?? fendi lo cukla bartu nilcla lo cukla ragve nilcla gkei gi'e ku'i na frinu .i ro simsa namcu cu na'e frinu namcu .i lo na'e frinu namcu porsi cu pagcu cimni porsi .i s(me'o ce'a bakryterci'a bu ce'a gapyga'a bu ga'e ky bu na'a) sinxa lo na'e frinu namcu


;Thank you very much.:''ki'e sai do''
ni'o lo frinu namcu .e lo na'e frinu namcu cu na mutce plixau .i ku'i lo'i frinu namcu jo'e lo'i na'e frinu namcu cu mutce plixau gi'e se cmene lu fadni namcu li'u .i lo cmaci cu so'e roi srana lo fadni namcu .i s(me'o ce'a bakryterci'a bu ga'e ry na'a) sinxa lo fadni namcu


;That's all right/You're welcome:''je'e do''
ni'o lo drata ke namcu klesi cu zasti .i ku'i mi ba ciski la'e di'u ca lo nu sarcu


;I love you.:''mi prami do'' (or) ''.iu sai''


;What you just said about yourself is true for me too.:''go'ira'o""
ni'o pa pi re pi ci mo'o sampu nu pilno lo cmaci sinxa


In other words, if someone says "I love you" and you want to reply "I love you too", say "go'ira'o".
ni'o lo traji sampu mekso be lo snicmaci cu pa mei dubme'o .i lo dubme'o cu jarco lo du'u su'o loi meksni joi su'o loi namcu cu gunmi mintu fi lo ka namcu .i lo meksni cu sinxa lo namcu ne'i lo mekso .i mu'a


=== Languages ===
l(li xy du li re)


;Do you speak ...:''.i xu do se bangu ...''
ni'o lo nandu po lo dubme'o cu nu fakci lo se meksni .i mi pacna lo nu do pu facki lo se meksni be le ro moi dukme'o .i xy pa mei meksni li re .i lo na'e namcu lerfu be ne'i lo mekso cu so'a roi meksni


;Lojban:''la lojban. ''
ni'o pa pi re pi ci pi pa mo'o sumji je tolsumji dubme'o


(In some places you may also hear "le jbobau")
.i mi ca jarco lo mupli poi zmadu lo ka nandu .i


;English:''le glibau''
l(li xy su'i re du li mu)


;French:''le fasybau''
ni'o lo nu jimpe le ro moi dubme'o cu sarcu lo nu pensi .i le ro moi dubme'o cu jarco pa meksni no'u me'o xy .e lo du'u li mu sumji me'o xy li re .i la'a do kakne lo nu facki le se meksni be me'o xy no'u li ci .i ku'i lo tcetce zmadu be fi lo ka nandu kei dubme'o cu zasti .i se ki'u bo lo tadji be lo nu facki lo se meksni cu zasti .i mi jarco .i mu'a


;German:''le dotybau''
l(li mu du li mu)


;Spanish:''le sanbau''
ni'o le ro moi dubme'a cu tcetce sampu .i ku'i plixau fi lo nu jarco lo tadji .i lo nu mi jai gau tolsumji li re ro pagbu be le ro moi dubme'a cu se jalge lu s(li ci du li ci) li'u .i la'e di'u na mutce plixau .i ku'i lo simsa nu tolsumji cu srana ro dubme'o .i lo nu galfi ro pagbu be lo dubme'a se pi'o lo mintu tadji cu na galfi lo se kanji .i srana le purci dubme'o no'u lu


;Italian:''le bangrtalia''
l(li xy su'i re du li mu)


;Chinese:''le jugbau''
li'u .i te tolsumji li re ro pagbu be le dubme'o


;Japanese:''le ponbau''
l(li xy du li ci)


;Hindi:''le xinbau''
li'u .i se ni'i bo lo nu facki le se meksni be me'o xy be'o no'u li ci cu frili


;Russian:''le rukybau''
ni'o lo simsa tadji cu srana lo nu tolsumji .i mu'a


;Arabic:''le rabybau''
l(li vo mu du li xy vu'u ci ze)


;I don't speak Lojban:''.i mi na se bangu la lojban.''
.i le ro moi dubme'o cu tarmi fatne lo purci dubme'o .i ku'i la'e di'u na srana lo smuni .i lo nu jmina li ci ze ro pagbu be le debme'a cu se jalge lu


;Where is the phrase in this book?:''.i ma jufra gi'e se vanbi le vi cukta''
l(li bi re du li xy)


;Just a minute. I'll see if I can find it in this book.:''i .e'o ko denpa .i mi troci co tolcri fi le vi cukta''
li'u poi filseljmi


;I understand.:''je'e / .i mi jimpe''
ni'o pa pi re pi ci pi re mo'o pilji je tolpilji dubme'o


;I don't understand:''je'enai / .i mi na jimpe''
.i ji'a lo simsa tadji cu srana lo nu tolpilji gi'a pilji .i mu'a


;Could you talk more slowly please?:''.i .e'o ko skusno''
l(li pa re du li xy pi'i ci)


;Do you understand me?:''je'epei / xu do jimpe fi mi''  -  xu do jimpe fi '''tu'a''' mi (??) ...fi  le se cusku be mi
.i lo nu facki le se meksni be me'o xy cu mukti lo nu do jai gau tolpilji ro pagbu be le dubme'o li ci .i se ja'e bo


;I am hungry:''mi xagji''
l(li vo du li xy)


;I am thirsty:''mi taske''
.i pa'a bo mu'a


;Where is the bathroom?:''ma stuzi le djacu kumfa''
l(li xy fe'i pa ze du li re)


;Where is the toilet?:''ma stuzi le vimku'a''
.i  li pa ze te mupli ro pagbu be la'e di'u


=== Some common words ===
l(li xy du li ci vo)


;big:''barda''    small    ''cmalu''
ni'o pa pi re pi ci pi ci mo'o rapcreze'a lo nu jimpe lo sampu dubme'a


;quick:''sutra''    slow      ''masno''
ko troci lo nu facki lo se meksni be me'o xy va'o lo di'e dubme'o


;early:''clira''    late      ''lerci''
-examples here-


;cheap:''tolkargu'' expensive ''kargu''
ni'o pa pi re pi ci pi vo mo'o snicmaci preti


;near:''jibni''    far      ''darno''
ni'o lo tadji poi mi pu cutka cu se pilno fi lo nu snada lo sampu ke snicmaci preti .i mu'a la .alis. ponse re no bolci .i pa ci le bolci cu xunre .i ro le bolci cu xunre jo nai blanu .i se ni'i bo la .alis. ponse xo blanu bolci


;hot:''glare''   cold      ''lenku''
ni'o la'a do kakne lo nu do ka'e snada spuda le preti pi'o na'e bo lo snicmaci .i na srana bi mi jarco mu'i lo nu rapcreza'e .i le preti cu vasru ci cinri pagbu no'u le te kancu be le'i bolci no'u li re no .e le te kancu be le'i xunre bolci no'u li pa ci .e le te kancu be le'i blanu bolci no'u li xo kau noi mi te cmene ke'a me'o xy .i le bolci cu fatri zi'o fu'e po'o le xunre bolci .e le blanu bolci .i se ni'i bo le bolci cu sumji le xunre bolci .e le blanu bolci .i ca'e


;full:''culno''    empty    ''kunti''
l(li re no du li pa ci su'i xy)


;easy:''frili''    difficult ''nandu''
.i l(li re no vu'u li pa ci du li xy)


;heavy:''tilji''   light    ''linto''
ni'o ji'a za'a le blanu bolci po'o cu stali va'o lo nu vimcu le xunre bolci le bolci .i se ni'i bo le blanu bolci cu tolsumji le bolci le xunre bolci .i se ni'i bo ca'e ji'a


;open:''kalri''    shut      ''ganlo''
l(li xy du li re no vu'u li pa ci)


;right (of a person):''tolsre''  wrong    ''srera''
.i .a'o do kakne lo nu fakci le se meksni be xy no'u li ze


;right (of a fact, etc.):''drani''   wrong    ''jitfa''
ni'o mi te preti lo milxe zmadu nandu po'u di'e .i la .bab. ponse xa selkei poi fatri zi'o lo karce selkei .e lo remna selkei .i ro karce cu karce re remna selkei .i va'i ro da poi karce selkei vau de poi remna selkei zo'u lo nu la .bab. ponse da cu nibli lo la .bab. ponse re de .i la .bab. ponse xo remna selkei


;old:''slabu'' new      ''cnino''
ni'o le preti cu vasru ci cinri pagbu no'u le te kancu be le'i selkei be'o no'u li xa .e le te kancu be le'i karce selkei be'o nu'o li xy ca'e .e le te kancu be le'i remna selkei be'o nu'o li re pi'i xy .i ko zgana lo nu mi na finti lo meksni be le te kancu be le'i remna selkei .i ni'i bo le te kancu be le'i remna selkei cu fancu le te kancu be le'i karce selkei .i lo sampu dubme'o cu xamgu .i se ki'u bo ko va'o lo nu pa namcu cu funca pa drata namcu po'o cu finti lo dubme'o poi vasru pa meksni be lo re namcu .i ku'i lo nu do morji ro namcu poi sampu funca pa drata namcu po'o cu mutce vajni .i se mu'i bo mi stidi lo nu do finti pa sampa dubme'o poi srana pa sampu funca namcu .i mu'a


;old:''tolci'o''  young    ''citno''
l(li re pi'i xy su'i xy du li xa)


;beautiful:''melbi''    ugly      ''tolmle''
.i ji'a l(li zy du li xy pi'i re)


;good:''xamgu''   bad      ''xlali''
.i le pa moi dubme'o cu se smuni lo du'u le te kancu be le'i selkei cu sumji le te kancu be le'i remna selkei le te kancu be le'i karce selkei .i le re moi subme'o cu se smuni lo du'u le te kancu be le'i remna selkei poi mi ca gasnu lo nu me'o zy meksni ke'a cu pilji li xy li re .i ko zgana lo du'u le pa moi dubme'o cu mintu lu s(li re pi'i xy su'i vei pa su'i xy du li xa) .i do zifre lo nu jmina lo meksni vau ja'e lu


;better:''xagmau''  worse    ''xlamau''
l(xy pi'i ci du li xa)


;a lot:''mutce''   a little  ''milxe''
li'u .i ri mutce sampu .i li'a me'o xy meksni li re no'u le te kancu be le'i karce selkei .i se ni'i bo s(li xy pi'i re du li vo) .i se ni'i bo me'o zy meksni li vo no'u le te kancu be le'i remna selkei


;sufficient:''banzu''    insufficient ''tolbanzu''
ni'o pa pi re pi ci pi mu mo'o rapcreze'a lo nu jimpe lo dubme'o


=== Presenting yourself and some others... ===
-examples requiring a second, but derivative, variable here-


Before reading what follows, please take note that talking about the age of someone in lojban is essentially discussing birth dates.
ni'o lo nu pilno lo pa moi funca be lo se facki namcu cu sidju lo nu do djuno lo du'u do facki lo drani namcu .i ko morji lo du'u mi'o xusra lo du'u le pa moi karce cu se krasi li no po le namcu linji I se ni'i bo le re karce cu lamji binxo bu'u le se diklo poi drani le krasi be le pa moi karce lo ki'otre be li bi no


==== Yourself ====
ni'o pa pi re pi vo pi pa mo'o rapcreze'a fo lo cabyku'e dubme'o


;I am ...-years-old (bad translation):''.i tu'a mi nanca li ...''
-exercises of time-based problems-


;(duration of life):''.i mi renvi fi li ...''
ni'o sai re mo'o pilno loi su'o re dubme'o


;I was born in ... (date):''mi jbena fi li ...''
ni'o re pi pa mo'o pilno loi re dubme'o


;I was born in ... (place):''mi jbena fo ...''
ni'o re pi pa pi pa mo'o facki lo se meksni se pi'o lo nu basti lo dubme'o
 
;I am ... tall (speaking about your height, unit unspecified):''li ... cu ni mi clani''
 
;I am ... meters tall:''mi mitre li ... le ni clani''
 
;I speak english.:''mi se bangu le glibau''
 
;I can speak french.:''mi ka'e se bangu le fasybau''
 
;I would like to visit ...:''mi djica le nu mi vitke fi ...''
 
;I work as ...:''mi se jibri ...''
 
;My mother is called ...:''zo ... cu cmene le mamta be mi''
 
;Alice is my mother.:''la alis mi mamta''
 
;My favorite color is ...:''mi zmanei le ka ...'' (insert color verb)
 
;I prefer the blue one over the red one.:''mi zmanei le blanu le xunre''
 
;What's happening?:''.i mo''
 
;I'm lost:''mi djuno noda le se zvati be mi''
 
;I practice sport:''mi xadgu'a''
 
==== Nationality ====
 
;I'm ...:''mi ...''
 
;Spanish:''spano''
 
;Hispanic:''xispo''
 
;French:''fraso''
 
;Chilean:''tci'ile''
 
;Czech:''tce'exo''
 
;Breton:''bre'one''
 
;Hungarian:''magjaro''
 
;Basque:''skalduna''
 
;Russian:''rusko''
 
If you want to say "I'm French by birth but German by nationality", you can say "''mi fraso le ka jbena gi'e dotco le ka se natmi''".
 
;I'm French by ...:''mi fraso le ka ...''
 
;birth:''jbena''
 
;nationality:''se natmi''
 
;citizenship:''selgugycmi''
 
;ancestry:''se dzena''
 
;language:''se bangu''
 
;ancestry:''se dzena''
 
;language:''se bangu''
 
=== Colors ===
 
Beware, the following words are verbs. For example, "this is orange" is "ti narju" - no "is" required. The word "cu" (which does not mean "is" but is a predicate marker, like "i" in tok Pisin) may be used before the verb.
 
;xekri:''black''
 
;blanu:''blue''
 
;bunre:''brown''
 
;cicna:''cyan''
 
;manku:''dark''
 
;kandi:''dim''
 
;grusi:''grey''
 
;crino:''green''
 
;nukni:''magenta''
 
;narju:''orange''
 
;zirpu:''purple''
 
;xunre:''red''
 
;labyxu'e:''rose''
 
;xunblabi:''pink''
 
;blabi:''white''
 
;pelxu:''yellow''
 
=== Asking others about themselves and you ===
 
;When are you born ?:''.i do jbena fi ma''
 
;What is your size ?:''.i ma ni do clani''
 
;Where do you live ?:''.i do xabju ma''
 
;What are you doing ?:''.i do mo''
 
;Where do you work ?:''.i do se briju fi ma''
 
;Can you speak language ... ?:''.i xu do ka'e tavla bau ...''
 
;What is your father's name ?:''.i ma cmene le patfu be do''
 
;Have you already been to place ... ?:''.i xu do pu zvati ...''
 
;How much do you earn ?:''.i do jerna li xo''
 
;Where are you going to ?:''.i do klama ma''
 
;Where do you come from ?:''.i do klama fi ma''
 
;Did you know that ... ?:''.i xu do pu djuno fi le du'u ...''
 
;What do you want me to do ?:''.i do djica le nu mi mo''
 
;Can you help me ?:''pei sidju mi''
 
;Do you find me pretty ?:''xu mi do melbi''
 
;Do you live with someone ?:''xu do da kansa le ka xabju''
 
;Are you married ?:''xu do speni''
 
;Do you have (a) lover(s) ?:''xu do prami selpe'o''
 
;Have you caught that Unicorn yet?:''pavyseljirna kavbu ba'oxuku''
 
=Food=
 
Where is a ... restaurant? ''lo gusta be le ... cu zvati ma''
 
Chinese                    ''jungo''
 
Japanese                  ''ponjo''
 
kosher                    ''broselcru/cidjrkacera''
 
halal                      ''musyselcru/cidjrxalalu''
 
American                  ''merko''
 
vegetarian                ''stagi/recycau''
 
I'd like ...                ''mi djica tu'a ...'' (probably ''ko fimi dunda'' is better.) ''Or, best of all: ".au"''
 
beef                        ''lo bakyrectu''
 
pork                        ''lo xajrectu''
 
lamb                        ''lo lanrectu''
 
rabbit                      ''lo ractyrectu''
 
mouse                      ''lo smacyrectu''
 
dog                        ''lo geryrectu''
 
peas                        ''lo boldembi''
 
beans                      ''lo dembi''
 
peanuts                    ''lo derdembi''
 
eggs                        ''lo sovda''
 
cabbage                    ''lo kobli''
 
broccoli                    ''lo kobli rulstani''
 
cauliflower                ''lo kobli xrula''
 
lettuce                    ''lo laktuka''
 
tomato                      ''lo tamca''
 
salad                      ''lo salta''
 
pepper (black/white)        ''lo tsaprpiperi''
 
pepper (green/red/bell/hot) ''lo kapsiku''
 
bread                      ''lo nanba''
 
eggplant                    ''lo mlongena''
 
orange                      ''najnimre''
 
lemon                      ''pelnimre''
 
grapefruit/pomelo/shaddock  ''branimre''
 
lime                        ''ri'ornimre''
 
cantaloupe                  ''lo najyzme''
 
kimchee                    ''gugrtcosanykobli''
 
=Getting Around=
;Where is...
:''ma stuzi ...''
 
;How do I get to...
:''mi klama ... fo ma/ma pluta ...''
 
;the train station
:''le renytcana''
 
;the bus station
:''le sorprekarcytcana''
 
;the airport
:''le vijytcana''
 
;the post office
:''le mritcana''
 
;the library
:''le ckudi'u''
 
;the used bookstore
:''le tatpi cukta barja''
 
;a restaurant
:''lo gusta''
 
;I'd like a ticket to ...
:''.i .au pikta co klama ...''
 
;One way or round trip?
:''klama je'i xruti''
 
;One way
:''jenai/klama po'o''
 
;Round trip
:''je/klama je xruti''
 
;Do I have to change trains?
:''.i eipei le trene cu se basti''
 
;What platform does the train leave from?
:''.i le trene cu klama fi ma poi tsina''
 
;When is the first bus to ...?
:''.i ca ma cliva fa le pamoi sormemkarce poi klama ...''
 
;the next bus
:''le bavla'i sormemkarce''
 
;the last bus
:''le romoi sormemkarce''
 
;Please let me off at the next stop.
:''.i .e'o ko livycru mi bu'u le bavla'i ke nunde'a tcana''
 
=Dates and Times=
The Gregorian calendar is used in Lojbangug. There are two systems of naming months of the year, one based on numbers and one on signs of the zodiac, and two systems of naming days of the week, one based on numbers and one translated from Japanese or Korean. Some of the names have variants.
 
January  ''pavma'i''    ''kanbyma'i''
 
February  ''relma'i''    ''jaurbeima'i''
 
March    ''cibma'i''    ''fipma'i''
 
April    ''vonma'i''    ''lanma'i''
 
May      ''mumyma'i''    ''bakma'i''
 
June      ''xavma'i''    ''matsi'uma'i''
 
July      ''zelma'i''    ''jukma'i, mlajukma'i''
 
August    ''bivma'i''    ''cinfyma'i''
 
September ''sozma'i''    ''xlima'i''
 
October  ''pavnonma'i''  ''ci'urma'i, laxma'i''
 
November  ''pavypavma'i'' ''jukrskorpio masti, rebjukma'i''
 
December  ''pavrelma'i''  ''celma'i''
 
The days of the week are most often numbered. There are at least two systems in use for the days of the week. One starts from Sunday and one from Monday. Since this situation causes great confusion, the Lojbanistanis are working hard to rectify it.
 
Sunday    ''nondei,zeldei'' ''soldei  pamoi djedi''
 
Monday    ''pavdei''        ''lurdei  remoi djedi''
 
Tuesday  ''reldei''        ''fagdei  cimoi djedi''
 
Wednesday ''cibdei''        ''jaurdei vomoi djedi''
 
Thursday  ''vondei''        ''mudydei mumoi djedi''
 
Friday    ''mumdei''        ''jimdei  xamoi djedi''
 
Saturday  ''xavdei''        ''tedydei zemoi djedi''
 
The place structure is:
 
* x1 is January autc. of year x2
* x1 is Sunday autc. of week x2
 
The format of a fully spelled-out date is:
 
* ''le djedi xamoi be le mlajukma'i be le panonomoi nanca be'o be'o noi jimdei''
 
=Health=
;Where is a doctor?:''le mikce cu zvati ma'' (seems kind of formal.  Maybe for quick questions, just ''mikce vi ma?'' and so on for others here)
 
;Where is a hospital?:''le spita cu zvati ma''
 
;Where is a nearby pharmacy?:''le vi zarci be le velmicyxu'i cu zvati ma''
 
;It hurts here:''cortu ti''
 
;My head is too hot.:''le stedu be mi cu kelvo du'eda''
 
;I am sick:''mi bilma''
 
;I have a stomach ache:''mi cortu le betfu''
 
;Do I need doctor's permission to use this medicine?:''xu mi nitcu le nu le mikce ku curmi kei le nu mi pilno le velmicyxu'i''
 
;I have a cold.:''mi vaxybi'a''
 
;Take this three times a day for the next two weeks.:''ko cimoi citka/pinxa/je'erse'a ti di'i lo djedi ca'o lo ze'aba jeftu be li re''
 
==== Medicines and Nutrients ====
 
;aspirin:''slamrsalike''
 
;antibiotic:''(ledyselkra) jumcatra''
 
;herb:''velmicyspa''
 
;pau d'arco / lapacho / taheebo (the inner barks of various trees):''ricrtabebu'i''
 
;protein:''lanbi''
 
;carbohydrate:''satleixu'i''
 
;starch:''jalna''
 
;fat:''grasu''
 
;unsaturated fatty acid:''dronalclu rasyslami''
 
;saturated fatty acid:''droclu rasyslami''
 
;vitamin A:''abumoi mivytcuxu'i''
 
;vitamin B3:''by.cimoi mivytcuxu'i / xumrniacine''
 
;vitamin C:''cy.moi mivytcuxu'i / slamrskorbuti''
 
=Money=
 
The unit of money in Lojbangug is the '''rupnu''', which is divided into 100 '''fepni'''. The exchange rate is currently about 15 Lojbo rupnu to the American dollar. ''How come ? Who decided this ?''
 
Lojbo have the odd habit of referring to everyone else's monetary units as ''rupnu'' too. To distinguish them, one can say ''merko rupnu'' or ''meryru'u'' for the American dollar, ''ponjo rupnu'' or ''ponru'u'' for the Japanese yen, etc. (''ropno rupnu'' sounds especially fine!). To be absolutely clear, the Lojbanic rupnu can be known as a ''jboru'u'' or ''lojru'u''.
 
The coins are:
 
fepni            1 fepni
 
mumfei / zinsi'i 5 fepni
 
dekfei / decru'u 10 fepni
 
niksi'i          20 fepni
 
xabru'u          50 fepni
 
rupnu            1 rupnu
 
cibru'u          3 rupnu
 
dekru'u          10 rupnu
 
''(Boring.  How about coins in powers of 2 fepni?  Then you can always make change, never needing more than one coin of any denomination.  '''What a great idea!''' Or for real laughs, have the denominations in Fibonacci sequence, which would also require at most one per denomination for any number, just a lot harder to work out.'') The sequence 1 2 3 5 10 20 30 50... also works this way, and would be much easier to work out.
 
(let me know if anyone misses the confused, pointless discussion that was here, most of which was my fault -- [[jbocre: rab.spir|rab.spir]])
 
''Incidentally, if the exchange rate really is 15 ''rupnu'' to 1 ''meryru'u'', anything less than a ''rupnu'' would be an amount of money most people wouldn't even bother picking up off the street - less than a nickel. Not exactly worth making coins for it. Given that the phrasebook describes fepni coins, was it perhaps supposed to be the other way around?''
 
;What's the price of this?:''ma jdima ti / ti rupnu li xo''
 
;That costs 13:''rupnu ta rupnu li paci''
 
;Where should I pay?:''.ei mi pleji vi ma''
 
;I'm looking for something less expensive:''mi sisku lo'e kargu mleca''
 
;I would like to buy ...:''mi djica le nu te vecnu ...''
 
;Where is the nearest bank?:''le jbirai banxa cu zvati ma''
 
;I would like to exchange American dollars for rupnu.:''mi djica lenu canja lo meryru'u lo jborupnu''
 
;What is the exchange rate of the euro against the rupnu?:''ma canja parbi lo ronru'u lo jborupnu''
 
-> [[jbocre: Phrases that differ only in stress|Phrases that differ only in stress]]
 
==== Asking for things / marketing ====
 
Unlike many other languages, it is not necessary in lojban to turn orders into polite questions ; politeness words are completely optional, and it is not rude to omit them.
 
Can you give me that ?                  ''ko ti mi dunda''
 
(same as I'd like you to give me that.)
 
I want to buy that.                      ''ko ti mi vecnu''
 
(same as Please sell me that.)
 
How much does this cost ?                ''ti se jdima ma / ti se vecnu fo ma''
 
How much do you want to sell this ?      ''ma ti fo do jdima''
 
Who sells this ?                        ''ma vecnu ti''
 
It is too expensive.                    ''li du'e cu jdima''
 
I offer ... (amount of money) for this.  ''mi te vecnu ti fo ...''
 
Please, I'd like you to lend this to me. ''pe'udo'u mi jbera ti do''
 
How long can I borrow it ?              ''ma ve jbera''
 
I don't have enough money.              ''mi ponse le rupnu be li mo'a''
 
Give me some more.                      ''ko ti mi zmadu'a''
 
I would like to buy some cigarettes.    ''mi na te vecnu ti poi snacukyvei .i se sraku''
 
=Numbers=
 
In general, numbers in Lojban are expressed by reading off the digits from left to right, with a few exceptions. Three zeros can be said ''ki'o'' instead of ''nonono'', and there are special words for some powers of ten, which aren't always used.
 
In some parts, an entirely different system based on [[jbocre: lesi'o foli paxa kancu exadecimal|lesi'o foli paxa kancu exadecimal]] is used, though as a foreigner your numbers will probably be understood if you say them in decimal.  ''These parts are easy to recognize--everything is much more advanced.  Those using decimal are vaporized quickly and painlessly.  [[jbocre: tinkit|tinkit]]''
 
==== Small integers ====
 
zero    ''no''
 
one      ''pa''
 
two      ''re''
 
three    ''ci''
 
four    ''vo''
 
five    ''mu''
 
six      ''xa''
 
seven    ''ze''
 
eight    ''bi''
 
nine    ''so''
 
ten      ''pano''
 
eleven  ''papa''
 
twelve  ''pare''
 
twenty  ''reno''
 
thirty  ''cino''
 
forty    ''vono''
 
hundred  ''panono''
 
thousand ''panonono / paki'o''
 
million  ''paki'oki'o''
 
When counting, you don't say pa, re, ci, as that would be taken as the number 123 said slowly. To separate the numbers, you can say .i pa, .i re, .i ci, or li pa, li re, li ci. ''Or paboi reboi ciboi...''
 
==== Fractions ====
 
one half      ''pimu / fi'ure                                      xadba''
 
one third    ''pira'eci / fi'uci''
 
two thirds    ''pira'exa / refi'uci''
 
one fourth    ''piremu / fi'uvo''
 
three fourths ''pizemu / cifi'uvo''
 
one seventh  ''pira'epavorebimuze / fi'uze''
 
3+1/7 / 22/7  ''vei cisu'ifi'uze / cipira'epavorebimuze / rerefi'uze''
 
==== Some powers of 10 ====
 
10^-12 ''piki'oki'oki'oki'opa vei gei ni'upare picti''
 
10^-9  ''piki'oki'oki'opa    vei gei ni'uso  nanvi''
 
10^-6  ''piki'oki'opa        vei gei ni'uxa  mikri''
 
10^-3  ''piki'opa            vei gei ni'uci  milti''
 
.01    ''pinopa                                centi''
 
.1    ''pipa                                  decti''
 
10^0  ''pa                  vei gei no      pamei''
 
10    ''pano                                  dekto''
 
100    ''panono                                xecto''
 
10^3  ''paki'o              vei gei ci      kilto''
 
10^6  ''paki'oki'o          vei gei xa      megdo''
 
10^9  ''paki'oki'oki'o      vei gei so      gigdo''
 
10^12  ''paki'oki'oki'oki'o  vei gei pare    terto''
 
Note that the words ''kilto'' etc. are verbs. ''kilto'' means "is a group of a thousand", as in ''mi viska lo kilto be loi manti'', I see a thousand ants.''Note also that it is not ten but the radix being used in whatever your base is, with ten the most common by far (though hex and occasionally duodecimal are used), so kilto is not one thousand but'' paki'o'', which to a hexist is over four times as many. This is why we are lucky in that some areas use hex and some decimal, but the borders are clearly defined. Only one region is in dispute, and that is the jboste, where base is a source of conflict. Elsewhere in [[jbocre: jbotut|jbotut]] the bases don't mix, with [[jbocre: La Xagvar ne exeption|La Xagvar ne exeption]].''
 
*A ki'o does not mean 3 digits in ''[[jbocre: hexadecimal, which tinkit calls|hexadecimal, which tinkit calls]]'' the default base.  Either 2 or 4--probably 4 (this is often defined as a "word").  Dekto, xecto, centi, and denti either need to be removed or add 2 more to fill up the extra digit.  mi'e [[jbocre: tinkit|tinkit]]
** It's okay when you make your misinformative statements on the list, where we are free to ignore them, but it's possible that someone new to Lojban might come across the Wiki and believe you, or worse, believe that features such as ''ki'o'' are not yet decided. Hexadecimal is supported in Lojban (as it should be, being the largest base that has some real-world usage), but it is false (contradicted by the Book itself) that it is the default. --[[jbocre: rab.spir|rab.spir]]
 
*** The book says ki'o just means a comma.  That can be interpreted as anything--including 4 digits which is what is most commonly used in the (9+7) base.
**** The book also says the default base is 10, so I hardly think you can refer to it authoritatively here. (Incidentally, I don't disagree that a comma could represent 4 places in hex - what I take issue with is your outright, false assertion that hex is the default and that as a result (since falsehood implies everything) the metric words are all of indeterminate meaning.)
 
=Smileys=
 
:-) (contempt)                            ''ui''
 
*Ahem, contempt is ga'i, you meant content, I believe ? mi'e [[jbocre: .greg.|greg.]]
 
:-) (amusement)                            ''u'i''
 
:-D                                        ''u'isai''
 
;-)                                        ''zo'o''
 
:-(                                        ''uinai''
 
:-o                                        ''ue''
 
:-O                                        ''uesai''
 
8-) (voyeurism)                            ''a'usairo'o / a'usairo'u''
 
:-* (kiss)                                ''iu''
 
:-% (puzzlement)                          ''oiro'e''
 
:-/ (embarassment)                        ''oiro'a''
 
*I use this one for disappointment or annoyance. -- mi'e [[jbocre: bancus|bancus]].
 
:'-P (physical fatigue)                    ''o'u.a'ero'o''
 
:'-( (sadness)                            ''uinai.oiro'i''
 
:'-D (amusement to tears)                  ''u'icai''
 
>:-( (disapproval w/ complaint)            ''i'enai.oi''
 
:-| (neutral)                              ''... cu'i''
 
What do you feel?                          ''pei''
 
What do you feel about the fact that ... ? ''pei du'u ...''
 
While many lojban chatters know about smileys and use them instead of the lojban words, it is good practice to write the words instead in e.g. more formal texts.
 
Is it smileys or ''smilies?'' --[[User:skorgu|Skorgu]]
 
=Common Phrases=
 
 
{| class="wikitable"
|| English
|| Esperanto
|| Lojban
 
|-
|| hello
|| saluton
|| coi
 
|-
|| good-bye
|| ĝis revido
|| coinai
 
|-
|| Please
|| bonvolu
|| pe'u
 
|-
|| thank you
|| dankon
|| ki'e
 
|-
|| you're welcome
|| nedankinde
||
 
|-
|| that/they/them
| colspan="2" |
 
|-
|| How much?
|| kiom
||
 
|-
|| English
|| angla
|| la .inglic.
 
|-
|| yes
|| jes
|| go'i
 
|-
|| no
|| ne
|| na go'i
 
|-
|| I am sorry
|| mi bedaŭras
|| .u'u
 
|-
|| I don't understand
|| mi ne komprenas
|| mi na jimpe
 
|-
|| Where is the toilet?
|| kie estas la necesejo?
||
 
|-
|| (generic toast)
|| Je via sano
||
 
|-
|| Do you speak English?
|| Ĉu vi parolas la anglan?
|| do se bangu la .inglic.
 
|-
|| Excuse me, I do not speak Lojban well
|| Pardonu min, mi ne bone parolas Loĵbanon
||
 
|-
|| I don't know
|| Mi ne scias
|| mi na djuno
 
|}
 
=On a bus stop=
 
The original of this page and those behind the links can be found at http://www.digitalkingdom.org/cvsweb/~checkout~/lojban/phrasebook/index.html

Latest revision as of 07:36, 26 September 2014

Robin's Palm Writings Category: sampu snicmaci

Navigation: Robin's Palm Writings Top-Level Index

Current Word Count: 2682

An algebra primer in Lojban. Written mostly as mekso practice.

ni'o cai sampu snicmaci

ni'o sai pa mo'o krasi lo nu ciksi

ni'o pa pi pa mo'o ciksi le dei cukta

ni'o pa pi pa pi pa mo'o le dei cukta cu plixau? ma

ni'o cukta dei fo da poi jimpe lo sampu cmaci mu'u lu li ci fe'i re du li pi ra'e xa li'u .i

notes about what is taught

ni'o pa pi pa pi re mo'o ctuca tadji ne'i le dei cukta

ni'o le dei cukta cu jarco lo te kanji se pi'o lo lerfu .e lo namcu .e nai lo lojbo ke mekso valsi .i ku'i lo mekso cu ji'a jarco bu'u lo fanmo be lo pagre .i se ni'i bo lo te kanji cu mekso lo lojbo ke kanji porsi .i sa'e ro velfancu sinxa cu velfancu lo lamji sinxa .i ji'a lo nu kanji lo zunle fancu cu ro roi purci lo nu kanji lo pritu fancu .i ku'i lo na'e lojbo mekso cu kanji ja'i lo zmadu pluja .i mu'a s(li pa su'i re pi'i ci du li xo) .i ja'i lo lojbo pa mai s(li pa su'i re) cu te kanji s(li ci) .i ba bo re mai s(li ci pi'i ci) cu te kanji s(li so) .i ku'i ja'i lo na'e lojbo pa mai s(li re pi'i ci) cu te kanji s(li xa) .i ba bo re mai s(li pa su'i xa) te kanji s(li ze)

ni'o pa pi re mo'o co'a ciksi lo snicmaci

ni'o pa pi re pi pa mo'o lo krinu be lo nu pilno lo snicmaci

ni'o le dei cukta cu ctuca lo sampu sinxa cmaci .i lo sampu cmaci poi na vasru lo sinxa cu banzu lo nu pilno lo sampu cmaci tadji .i ku'i lo nu facki lo cmaci tadji gi'a mulno jimpe lo logji be lo cmaci tadji gi'a pilno ja skicu lo pluja cmaci tdjia cu te nitcu lo sinxa cmaci

ni'o mu'a da'i da poi pa moi karce be'a mo'i cabyku'eku'e lo ki'otre be li vo no lo cacra be li pa .i je de poi re moi karce poi berti tu'a lo ki'otre be li pa bi no zu da cu ne'u mo'i cabyku'eku'e lo ki'otre be li mu no lo cacra be li pa .i je lo nu da lamji de cu diklo ma le linji be le krasi be de bi'i le krasi be di .i la'a do kakne lo nu kanji le danfu se pi'o lo sampu cmaci po'o .i ku'i nandu .i ji'a lo nu mi te preti tu'a lo nu pa moi karce cu cabyku'eku'e lo ki'otre be li vo mu cu rinka lo nu do za'e re'u simsa nandu kanji .i lo snicmaci cu tadji lo nu frili danfu lo simsa preti vei .e lo nu finti lo tadji be lo nu danfu ba'e ro simsa preti

ni'o ji'a lo nu jimpe lo snicmaci cu sarcu lo nu cilre lo -calculus-? .e lo -physics-? .e ro drata ke pluja cmaci

ni'o pa pi re pi re mo'o lo namcu klesi .e lo namcu porsi

ni'o ca'o lo citri be lo remna kei lo cmaci remna cu pilno so'o klesi be lo namcu .i lo tcetce purci remna cu pilno lo namcu poi srana lo mulno dacti po'o .i le namcu klesi cu se cmene lu dacti namcu li'u lo cmaci remna .i li no na dacti namcu

ni'o lo cmaci remna cu pi so'e roi pilno lo namcu porsi .i lo dacti namcu porsi cu tarmi s(li pa ce'o? re ce'o ci ce'o li'o?) .i ji'a lo nu te pixra lo namcu porsi se pi'o lo linji cu di'i plixau

p(lo dacti namcu porsi)

.i ji'a lo cmaci remna cu di'i djica lo nu jarco lo namcu klesi se pi'o lo cmalu sinxa po'u s(me'o ce'a bakryterci'a bu ga'e ny na'a)

ni'o lo remna zu ba lo nu ca'o pilno lo dacti namcu cu ca'o pilno li no .i la'a lo purci remna cu ze'e sanji lo si'o no mei .i ku'i na nitcu lo nu casnu da poi na zasti dacti .i lo kancu namcu cu namcu klesi gi'e panra lo dacti namcu lo ka vasru li no .i lo kancu namcu cu se sinxa s(me'o ce'a bakryterci'a bu ga'e .y'y bu na'a)

p(lo kancu namcu porsi)

ni'o lo remna zu ba djica lo nu kanju se pi'o da poi de dejni ke'a .i lo cmaci namcu cu panea lo kancu namcu lo ka vasru lo namcu poi mleca li no .i lo cmaci namcu cu se sinxa s(me'o ce'a bakryterci'a bu ga'e .i bu na'a) .i lo cmaci namcu porsi cu kuspe li ni'u ci'i bi'o? no? bi'o? ma'u ci'i

p(lo cmaci namcu porsi)

ni'o ni'o lo remna zu ba djica lo nu skicu lo pagbu be lo dacti .i se ki'u bo finti lo frinu .e lo frinu namcu .i lo frinu namcu panra lo cmaci namcu lo ka ro frinu mu'u ge ga li pa pi ca'e xa gi li pa fi'u re gi nai li pai .i s(me'o ce'a bakryterci'a bu ga'e ky bu na'a) sinxa lo frinu namcu .i lo frinu namcu porsi cu frica ro namcu porsi poi mi pu skicu vau lo ka na ka'e jarco lo pagbu be lo porsi .i lo pagbu be lo frinu namcu porsi poi jbini li no bi'o? pa cu vasri lo cimni be lo namcu .i sa'e ro pagbu be lo frinu namcu porsi cu vasru lo cimni be lo namcu .i ku'i lo pixra be lo pagbu cimni namcu porsi cu pi so'e roi jarco lo mulno namcu po'o

ni'o ku'i lo namcu poi na frinu gi'e ku'i sampu lo ka skicu cu zasti .i mu'a li pai cu se kanju fo lo nu ?? fendi lo cukla bartu nilcla lo cukla ragve nilcla gkei gi'e ku'i na frinu .i ro simsa namcu cu na'e frinu namcu .i lo na'e frinu namcu porsi cu pagcu cimni porsi .i s(me'o ce'a bakryterci'a bu ce'a gapyga'a bu ga'e ky bu na'a) sinxa lo na'e frinu namcu

ni'o lo frinu namcu .e lo na'e frinu namcu cu na mutce plixau .i ku'i lo'i frinu namcu jo'e lo'i na'e frinu namcu cu mutce plixau gi'e se cmene lu fadni namcu li'u .i lo cmaci cu so'e roi srana lo fadni namcu .i s(me'o ce'a bakryterci'a bu ga'e ry na'a) sinxa lo fadni namcu

ni'o lo drata ke namcu klesi cu zasti .i ku'i mi ba ciski la'e di'u ca lo nu sarcu


ni'o pa pi re pi ci mo'o sampu nu pilno lo cmaci sinxa

ni'o lo traji sampu mekso be lo snicmaci cu pa mei dubme'o .i lo dubme'o cu jarco lo du'u su'o loi meksni joi su'o loi namcu cu gunmi mintu fi lo ka namcu .i lo meksni cu sinxa lo namcu ne'i lo mekso .i mu'a

l(li xy du li re)

ni'o lo nandu po lo dubme'o cu nu fakci lo se meksni .i mi pacna lo nu do pu facki lo se meksni be le ro moi dukme'o .i xy pa mei meksni li re .i lo na'e namcu lerfu be ne'i lo mekso cu so'a roi meksni

ni'o pa pi re pi ci pi pa mo'o sumji je tolsumji dubme'o

.i mi ca jarco lo mupli poi zmadu lo ka nandu .i

l(li xy su'i re du li mu)

ni'o lo nu jimpe le ro moi dubme'o cu sarcu lo nu pensi .i le ro moi dubme'o cu jarco pa meksni no'u me'o xy .e lo du'u li mu sumji me'o xy li re .i la'a do kakne lo nu facki le se meksni be me'o xy no'u li ci .i ku'i lo tcetce zmadu be fi lo ka nandu kei dubme'o cu zasti .i se ki'u bo lo tadji be lo nu facki lo se meksni cu zasti .i mi jarco .i mu'a

l(li mu du li mu)

ni'o le ro moi dubme'a cu tcetce sampu .i ku'i plixau fi lo nu jarco lo tadji .i lo nu mi jai gau tolsumji li re ro pagbu be le ro moi dubme'a cu se jalge lu s(li ci du li ci) li'u .i la'e di'u na mutce plixau .i ku'i lo simsa nu tolsumji cu srana ro dubme'o .i lo nu galfi ro pagbu be lo dubme'a se pi'o lo mintu tadji cu na galfi lo se kanji .i srana le purci dubme'o no'u lu

l(li xy su'i re du li mu)

li'u .i te tolsumji li re ro pagbu be le dubme'o

l(li xy du li ci)

li'u .i se ni'i bo lo nu facki le se meksni be me'o xy be'o no'u li ci cu frili

ni'o lo simsa tadji cu srana lo nu tolsumji .i mu'a

l(li vo mu du li xy vu'u ci ze)

.i le ro moi dubme'o cu tarmi fatne lo purci dubme'o .i ku'i la'e di'u na srana lo smuni .i lo nu jmina li ci ze ro pagbu be le debme'a cu se jalge lu

l(li bi re du li xy)

li'u poi filseljmi

ni'o pa pi re pi ci pi re mo'o pilji je tolpilji dubme'o

.i ji'a lo simsa tadji cu srana lo nu tolpilji gi'a pilji .i mu'a

l(li pa re du li xy pi'i ci)

.i lo nu facki le se meksni be me'o xy cu mukti lo nu do jai gau tolpilji ro pagbu be le dubme'o li ci .i se ja'e bo

l(li vo du li xy)

.i pa'a bo mu'a

l(li xy fe'i pa ze du li re)

.i li pa ze te mupli ro pagbu be la'e di'u

l(li xy du li ci vo)

ni'o pa pi re pi ci pi ci mo'o rapcreze'a lo nu jimpe lo sampu dubme'a

ko troci lo nu facki lo se meksni be me'o xy va'o lo di'e dubme'o

-examples here-

ni'o pa pi re pi ci pi vo mo'o snicmaci preti

ni'o lo tadji poi mi pu cutka cu se pilno fi lo nu snada lo sampu ke snicmaci preti .i mu'a la .alis. ponse re no bolci .i pa ci le bolci cu xunre .i ro le bolci cu xunre jo nai blanu .i se ni'i bo la .alis. ponse xo blanu bolci

ni'o la'a do kakne lo nu do ka'e snada spuda le preti pi'o na'e bo lo snicmaci .i na srana bi mi jarco mu'i lo nu rapcreza'e .i le preti cu vasru ci cinri pagbu no'u le te kancu be le'i bolci no'u li re no .e le te kancu be le'i xunre bolci no'u li pa ci .e le te kancu be le'i blanu bolci no'u li xo kau noi mi te cmene ke'a me'o xy .i le bolci cu fatri zi'o fu'e po'o le xunre bolci .e le blanu bolci .i se ni'i bo le bolci cu sumji le xunre bolci .e le blanu bolci .i ca'e

l(li re no du li pa ci su'i xy)

.i l(li re no vu'u li pa ci du li xy)

ni'o ji'a za'a le blanu bolci po'o cu stali va'o lo nu vimcu le xunre bolci le bolci .i se ni'i bo le blanu bolci cu tolsumji le bolci le xunre bolci .i se ni'i bo ca'e ji'a

l(li xy du li re no vu'u li pa ci)

.i .a'o do kakne lo nu fakci le se meksni be xy no'u li ze

ni'o mi te preti lo milxe zmadu nandu po'u di'e .i la .bab. ponse xa selkei poi fatri zi'o lo karce selkei .e lo remna selkei .i ro karce cu karce re remna selkei .i va'i ro da poi karce selkei vau de poi remna selkei zo'u lo nu la .bab. ponse da cu nibli lo la .bab. ponse re de .i la .bab. ponse xo remna selkei

ni'o le preti cu vasru ci cinri pagbu no'u le te kancu be le'i selkei be'o no'u li xa .e le te kancu be le'i karce selkei be'o nu'o li xy ca'e .e le te kancu be le'i remna selkei be'o nu'o li re pi'i xy .i ko zgana lo nu mi na finti lo meksni be le te kancu be le'i remna selkei .i ni'i bo le te kancu be le'i remna selkei cu fancu le te kancu be le'i karce selkei .i lo sampu dubme'o cu xamgu .i se ki'u bo ko va'o lo nu pa namcu cu funca pa drata namcu po'o cu finti lo dubme'o poi vasru pa meksni be lo re namcu .i ku'i lo nu do morji ro namcu poi sampu funca pa drata namcu po'o cu mutce vajni .i se mu'i bo mi stidi lo nu do finti pa sampa dubme'o poi srana pa sampu funca namcu .i mu'a

l(li re pi'i xy su'i xy du li xa)

.i ji'a l(li zy du li xy pi'i re)

.i le pa moi dubme'o cu se smuni lo du'u le te kancu be le'i selkei cu sumji le te kancu be le'i remna selkei le te kancu be le'i karce selkei .i le re moi subme'o cu se smuni lo du'u le te kancu be le'i remna selkei poi mi ca gasnu lo nu me'o zy meksni ke'a cu pilji li xy li re .i ko zgana lo du'u le pa moi dubme'o cu mintu lu s(li re pi'i xy su'i vei pa su'i xy du li xa) .i do zifre lo nu jmina lo meksni vau ja'e lu

l(xy pi'i ci du li xa)

li'u .i ri mutce sampu .i li'a me'o xy meksni li re no'u le te kancu be le'i karce selkei .i se ni'i bo s(li xy pi'i re du li vo) .i se ni'i bo me'o zy meksni li vo no'u le te kancu be le'i remna selkei

ni'o pa pi re pi ci pi mu mo'o rapcreze'a lo nu jimpe lo dubme'o

-examples requiring a second, but derivative, variable here-

ni'o lo nu pilno lo pa moi funca be lo se facki namcu cu sidju lo nu do djuno lo du'u do facki lo drani namcu .i ko morji lo du'u mi'o xusra lo du'u le pa moi karce cu se krasi li no po le namcu linji I se ni'i bo le re karce cu lamji binxo bu'u le se diklo poi drani le krasi be le pa moi karce lo ki'otre be li bi no

ni'o pa pi re pi vo pi pa mo'o rapcreze'a fo lo cabyku'e dubme'o

-exercises of time-based problems-

ni'o sai re mo'o pilno loi su'o re dubme'o

ni'o re pi pa mo'o pilno loi re dubme'o

ni'o re pi pa pi pa mo'o facki lo se meksni se pi'o lo nu basti lo dubme'o