User:Gleki/Grammatical aspects: Difference between revisions

From Lojban
Jump to navigation Jump to search
No edit summary
Line 9: Line 9:


|-
|-
||  '''mo'u'''
||  <u>mo'u</u>
|| telic (having a boundary out of which the activity cannot be said to have taken place or continue. Verbs and verb phrases refer to events that have endpoints)
|| telic (having a boundary out of which the activity cannot be said to have taken place or continue. Verbs and verb phrases refer to events that have endpoints)
||'in an hour', in the sense of "within an hour", (known as a time-frame adverbial) can be applied to it.
||'in an hour', in the sense of "within an hour", (known as a time-frame adverbial) can be applied to it.
Line 16: Line 16:


|-
|-
||  '''mo'unai'''
||  <u>mo'unai</u>
|| atelic (a verb or verb phrase that presents an action or event as being incomplete. Refer to events or states that don't have endpoints)
|| atelic (a verb or verb phrase that presents an action or event as being incomplete. Refer to events or states that don't have endpoints)
||'for an hour' (a time-span adverbial) can be applied to it.
||'for an hour' (a time-span adverbial) can be applied to it.
Line 23: Line 23:


|-
|-
|| .i mi pu co'inai citka lo mango ca lo nu ra '''co'i''' nerkla
|| .i mi pu co'inai citka lo mango ca lo nu ra <u>co'i</u> nerkla
|| perfective (treated as a unitary whole with no explicit internal temporal structure)
|| perfective (treated as a unitary whole with no explicit internal temporal structure)
|| I was eating a mango when she '''entered'''.
|| I was eating a mango when she <u>entered</u> .
||перфектив (воспринимает событие как единое целое без явной внутренней временн`ой структуры)
||перфектив (воспринимает событие как единое целое без явной внутренней временн`ой структуры)
||Я ел манго, когда она '''вошла'''.
||Я ел манго, когда она <u>вошла</u> .


|-
|-
|| .i mi pu '''co'inai''' citka lo mango ca lo nu ra co'i nerkla
|| .i mi pu <u>co'inai</u> citka lo mango ca lo nu ra co'i nerkla
|| imperfective (continuous)
|| imperfective (continuous)
|| I '''was eating''' a mango when she entered.
|| I <u>was eating</u> a mango when she entered.
||имперфектив (продолжительность)
||имперфектив (продолжительность)
||Я '''ел''' манго, когда она вошла.
||Я <u>ел</u> манго, когда она вошла.


|-
|-
|| .i mi '''ba'o''' citka lo mango
|| .i mi <u>ba'o</u> citka lo mango
|| retrospective (earlier called "perfect")
|| retrospective (earlier called "perfect")
|| I have eaten a mango.
|| I have eaten a mango.
Line 44: Line 44:


|-
|-
|| .i mi '''pu'o''' citka lo mango
|| .i mi <u>pu'o</u> citka lo mango
|| prospective
|| prospective
|| I am about to eat a mango.
|| I am about to eat a mango.
Line 51: Line 51:


|-
|-
|| .i mi '''co'a''' citka lo mango
|| .i mi <u>co'a</u> citka lo mango
|| dynamic inceptive (ingressive)
|| dynamic inceptive (ingressive)
|| I am beginning to eat a mango.
|| I am beginning to eat a mango.
Line 58: Line 58:


|-
|-
||  .i '''co'a '''pelxu
||  .i <u>co'a</u> pelxu
|| static inchoative
|| static inchoative
|| It is turning yellow.
|| It is turning yellow.
Line 65: Line 65:


|-
|-
|| .i mi '''co'u''' citka lo mango
|| .i mi <u>co'u</u> citka lo mango
|| cessative
|| cessative
|| I am quitting eating mangoes.
|| I am quitting eating mangoes.
Line 72: Line 72:


|-
|-
|| .i '''.u'anai''' mi '''co'u''' citka lo mango
|| .i <u>.u'anai</u> mi <u>co'u</u> citka lo mango
|| antiresultative/frustrative
|| antiresultative/frustrative
|| I haven't eaten up mangoes (the destination point or result hasn't been reached).
|| I haven't eaten up mangoes (the destination point or result hasn't been reached).
Line 79: Line 79:


|-
|-
|| .i mi pu '''de'a''' citka lo mango
|| .i mi pu <u>de'a</u> citka lo mango
|| pausative
|| pausative
|| I stopped eating mangoes for a while.
|| I stopped eating mangoes for a while.
Line 86: Line 86:


|-
|-
|| .i mi pu '''di'a''' citka lo mango
|| .i mi pu <u>di'a</u> citka lo mango
|| resumptive
|| resumptive
|| I resumed eating mangoes.
|| I resumed eating mangoes.
Line 93: Line 93:


|-
|-
||  .i mi pu '''ru'i''' citka lo mango
||  .i mi pu <u>ru'i</u> citka lo mango
|| protractive (an event is continuous)
|| protractive (an event is continuous)
|| I ate mangoes on and on. The light was glowing.
|| I ate mangoes on and on. The light was glowing.
Line 100: Line 100:


|-
|-
|| .i lo kacma pu paroi '''ru'inai''' gusysutmu'u
|| .i lo kacma pu paroi <u>ru'inai</u> gusysutmu'u
|| punctual (instantaneous, momentive)
|| punctual (instantaneous, momentive)
|| The camera flashed.
|| The camera flashed.
Line 110: Line 110:


|-
|-
|| .i mi pu '''di'i''' citka lo mango
|| .i mi pu <u>di'i</u> citka lo mango
|| iterative (multiple action)
|| iterative (multiple action)
|| I ate mangoes regularly.
|| I ate mangoes regularly.
Line 120: Line 120:


|-
|-
|| .i mi pu '''di'inai'''? citka lo mango
|| .i mi pu <u>di'inai</u> ? citka lo mango
|| random
|| random
|| I ate mangoes here and there.
|| I ate mangoes here and there.
Line 127: Line 127:


|-
|-
|| .i mi pu '''za'o''' citka lo mango ba lo nu mi mo'u citka lo mi sanmi
|| .i mi pu <u>za'o</u> citka lo mango ba lo nu mi mo'u citka lo mi sanmi
|| superfective
|| superfective
|| I kept eating my mango after the meal was over.
|| I kept eating my mango after the meal was over.
Line 134: Line 134:


|-
|-
|| .i mi pu '''xa'o''' citka lo mango
|| .i mi pu <u>xa'o</u> citka lo mango
|| infraperfective
|| infraperfective
|| I ate my mango before everyone was supposed to begin eating.
|| I ate my mango before everyone was supposed to begin eating.
Line 141: Line 141:


|-
|-
|| .i '''lo'e''' mango cu banro bu'u lo tricu
|| .i <u>lo'e</u> mango cu banro bu'u lo tricu
.i lo mango cu '''na'o''' banro bu'u lo tricu
.i lo mango cu <u>na'o</u> banro bu'u lo tricu


zu'i
zu'i
Line 151: Line 151:


|-
|-
||  .i '''le '''mango cu barda
||  .i <u>le</u> mango cu barda
|| episodic (non-gnomic)
|| episodic (non-gnomic)
|| '''The''' mango is big.
|| <u>The</u> mango is big.
||эпизодичность (анти-генерализация)
||эпизодичность (анти-генерализация)
||Этот плод манго большой.
||Этот плод манго большой.


|-
|-
|| '''ro da zo'u''' lo du'u '''da''' catra la smit cu '''nibli''' lo du'u '''da''' jai fenki
|| <u>ro da zo'u</u> lo du'u <u>da</u> catra la smit cu <u>nibli</u> lo du'u <u>da</u> jai fenki
|| [[Keith Donnellan|attributive description]]
|| [[Keith Donnellan|attributive description]]
||'''Smith's murderer''' is insane (the speaker says this without having any particular person in mind, basing his claim solely on the particularly brutal manner in which Smith has been murdered).
||<u>Smith's murderer</u> is insane (the speaker says this without having any particular person in mind, basing his claim solely on the particularly brutal manner in which Smith has been murdered).
||аттрибутивность
||аттрибутивность
||'''Убийца Смита''' ненормален (кто конкретно убил Смита неизвестно, но по манере убийства очевидно, что убийца ненормален).
||<u>Убийца Смита</u> ненормален (кто конкретно убил Смита неизвестно, но по манере убийства очевидно, что убийца ненормален).


|-
|-
||'''le''' catra be la smit cu jai fenki
||<u>le</u> catra be la smit cu jai fenki
|| [[Keith Donnellan|referential description]]
|| [[Keith Donnellan|referential description]]
||'''Smith's murderer''' is insane. (Jones has been charged with the murder and has been put on trial, where his behavior is distinctly odd. The speaker (having Jones in mind) utters the same sentence).
||<u>Smith's murderer</u> is insane. (Jones has been charged with the murder and has been put on trial, where his behavior is distinctly odd. The speaker (having Jones in mind) utters the same sentence).
||референциальность
||референциальность
||'''Убийца Смита''' ненормален (по поведению Джоунза, убийцы Смита (который находится сейчас под стражей) видно, что он ненормален).
||<u>Убийца Смита</u> ненормален (по поведению Джоунза, убийцы Смита (который находится сейчас под стражей) видно, что он ненормален).


|-
|-
|| .i pu gusni '''cai'''
|| .i pu gusni <u>cai</u>
|| intensive
|| intensive
|| It glared.
|| It glared.
Line 179: Line 179:


|-
|-
|| .i pu gusni '''sai'''
|| .i pu gusni <u>sai</u>
|| moderative
|| moderative
|| It shined.
|| It shined.
Line 186: Line 186:


|-
|-
|| .i pu gusni '''ru'e'''
|| .i pu gusni <u>ru'e</u>
|| attenuative
|| attenuative
|| It glimmered.
|| It glimmered.
Line 214: Line 214:


|-
|-
||  .i mi '''ca'o''' citka lo mango
||  .i mi <u>ca'o</u> citka lo mango
|| progressive
|| progressive
|| I am eating a mango.
|| I am eating a mango.
Line 221: Line 221:


|-
|-
|| .i mi pu citka lo mango '''ze'a''' lo cacra
|| .i mi pu citka lo mango <u>ze'a</u> lo cacra
.i mi pu cadzu '''ze'a'''
.i mi pu cadzu <u>ze'a</u>
|| durative (delimitative)
|| durative (delimitative)
|| I ate a mango for an hour.
|| I ate a mango for an hour.
Line 237: Line 237:
Я гулял некоторе время.
Я гулял некоторе время.


Я '''поспал''' час.
Я <u>поспал</u> час.


|-
|-
||  .i mi '''mo'u???''' xabju lo tcadu '''ze'a''' lo nanca
||  .i mi <u>mo'u???</u> xabju lo tcadu <u>ze'a</u> lo nanca
|| perdurative (perdurative unlike delimitative says that the time spent on&nbsp;activity could have been managed in a more efficient way)
|| perdurative (perdurative unlike delimitative says that the time spent on&nbsp;activity could have been managed in a more efficient way)
|| I lived in the city for one year.
|| I lived in the city for one year.
Line 246: Line 246:
||Он прожил в городе год.
||Он прожил в городе год.


Я '''прополз''' три метра.
Я <u>прополз</u> три метра.


Я '''проспал''' час.
Я <u>проспал</u> час.


|-
|-
Line 272: Line 272:


|-
|-
|| .i mi pu '''ta'e''' citka lo mango ca ro cerni
|| .i mi pu <u>ta'e</u> citka lo mango ca ro cerni
|| imperfective habitual
|| imperfective habitual
|| I used to eat a mango every morning
|| I used to eat a mango every morning
Line 303: Line 303:


|-
|-
|| .i mi '''lifri'''? lo ka citka lo mango
|| .i mi <u>lifri</u> ? lo ka citka lo mango
|| experiential
|| experiential
|| I have eaten a mango before.
|| I have eaten a mango before.
Line 334: Line 334:


|-
|-
|| .i mi '''mo'u''' citka lo '''pi ro''' mango
|| .i mi <u>mo'u</u> citka lo <u>pi ro</u> mango
|| completive
|| completive
|| I've eaten the mango all up.
|| I've eaten the mango all up.

Revision as of 14:25, 11 February 2015

xe fanva English definition English example Определение на русском Пример на русском
mo'u telic (having a boundary out of which the activity cannot be said to have taken place or continue. Verbs and verb phrases refer to events that have endpoints) 'in an hour', in the sense of "within an hour", (known as a time-frame adverbial) can be applied to it. предельность (имеет границу, вне которой про активность нельзя сказать, имеет ли она место или продолжается) фраза 'через час' является корректной
mo'unai atelic (a verb or verb phrase that presents an action or event as being incomplete. Refer to events or states that don't have endpoints) 'for an hour' (a time-span adverbial) can be applied to it. непредельность (событие или состояние не имеет границы в данном дискурсе) фраза 'в течение часа' является корректной
.i mi pu co'inai citka lo mango ca lo nu ra co'i nerkla perfective (treated as a unitary whole with no explicit internal temporal structure) I was eating a mango when she entered . перфектив (воспринимает событие как единое целое без явной внутренней временн`ой структуры) Я ел манго, когда она вошла .
.i mi pu co'inai citka lo mango ca lo nu ra co'i nerkla imperfective (continuous) I was eating a mango when she entered. имперфектив (продолжительность) Я ел манго, когда она вошла.
.i mi ba'o citka lo mango retrospective (earlier called "perfect") I have eaten a mango. ретроспектив (ранее назывался "перфект") Я уже съел манго.
.i mi pu'o citka lo mango prospective I am about to eat a mango. проспектив Я сейчас съем манго.
.i mi co'a citka lo mango dynamic inceptive (ingressive) I am beginning to eat a mango. динамический инцептив (ингрессив), начало действия с активным агентом Я начинаю есть манго.
.i co'a pelxu static inchoative It is turning yellow. статический инхоатив, начало действия без активного агента Оно становится жёлтым.
.i mi co'u citka lo mango cessative I am quitting eating mangoes. прекращение действия Я бросаю есть манго.
.i .u'anai mi co'u citka lo mango antiresultative/frustrative I haven't eaten up mangoes (the destination point or result hasn't been reached). антирезультатив/фрустратив, недоделка действия, неосуществлённое желание Я недоел манго (достижения конечной точки или результата не произошло).
.i mi pu de'a citka lo mango pausative I stopped eating mangoes for a while. пауза, приостановление действия Я ненадолго прекратил есть манго.
.i mi pu di'a citka lo mango resumptive I resumed eating mangoes. возобновление действия Я снова начал есть манго.
.i mi pu ru'i citka lo mango protractive (an event is continuous) I ate mangoes on and on. The light was glowing. событие непрерывно Я всё ел и ел манго. Свет горел.
.i lo kacma pu paroi ru'inai gusysutmu'u punctual (instantaneous, momentive) The camera flashed.

I slept.

мгновенность (моментальность) Камера вспыхнула.

Я спал.

.i mi pu di'i citka lo mango iterative (multiple action) I ate mangoes regularly.

I read the same books again and again.

повторяемость (множественное действие) Я регулярно ем манго.

Я читаю те же книги снова и снова.

.i mi pu di'inai ? citka lo mango random I ate mangoes here and there. случайные действия Тут и там я ем манго.
.i mi pu za'o citka lo mango ba lo nu mi mo'u citka lo mi sanmi superfective I kept eating my mango after the meal was over. перепродолжительность, запоздалость Я продолжал есть манго после того как закончил есть своё блюдо.
.i mi pu xa'o citka lo mango infraperfective I ate my mango before everyone was supposed to begin eating. излишне раннее событие Я ел манго до официального открытия банкета.
.i lo'e mango cu banro bu'u lo tricu

.i lo mango cu na'o banro bu'u lo tricu

zu'i

gnomic (generic) Mangoes grow on trees. гномичность (генерализация) Манго растёт на деревьях.
.i le mango cu barda episodic (non-gnomic) The mango is big. эпизодичность (анти-генерализация) Этот плод манго большой.
ro da zo'u lo du'u da catra la smit cu nibli lo du'u da jai fenki attributive description Smith's murderer is insane (the speaker says this without having any particular person in mind, basing his claim solely on the particularly brutal manner in which Smith has been murdered). аттрибутивность Убийца Смита ненормален (кто конкретно убил Смита неизвестно, но по манере убийства очевидно, что убийца ненормален).
le catra be la smit cu jai fenki referential description Smith's murderer is insane. (Jones has been charged with the murder and has been put on trial, where his behavior is distinctly odd. The speaker (having Jones in mind) utters the same sentence). референциальность Убийца Смита ненормален (по поведению Джоунза, убийцы Смита (который находится сейчас под стражей) видно, что он ненормален).
.i pu gusni cai intensive It glared. интенсивность Оно сверкало.
.i pu gusni sai moderative It shined. умеренность Оно светило.
.i pu gusni ru'e attenuative It glimmered. ослабленность Оно тускло светило.
crescendo It glimmered, shined, then glared. крещендо Оно было тусклым, потом стало ярче, потом засверкало.
decrescendo It glared, shined, then glimmered. декрещендо Оно сверкало, потом стало слабее, потом стало тусклым.
stative (situation is described as ongoing but not evolving; a subtype of continuous) I know French. статичность (ситуация описывается как продолжающаяся, но не развивающаяся; подтип "продолжительности") Я знаю французский.
.i mi ca'o citka lo mango progressive I am eating a mango. прогрессив Я ем (сейчас) манго.
.i mi pu citka lo mango ze'a lo cacra

.i mi pu cadzu ze'a

durative (delimitative) I ate a mango for an hour.

I slept for a while.

I walked for a bit.

I slept for an hour.

разделённость границами во времени Я ел манго целый час.

Я недолго спал.

Я гулял некоторе время.

Я поспал час.

.i mi mo'u??? xabju lo tcadu ze'a lo nanca perdurative (perdurative unlike delimitative says that the time spent on activity could have been managed in a more efficient way) I lived in the city for one year. (пердуратив в отличие от делимитива утверждает, что потраченное на активность время можно было потратить более эффективно. Это результативная ситуация, совершается непрерывно на протяжении некоторого пространственного или временного интервала и им ограничивается Он прожил в городе год.

Я прополз три метра.

Я проспал час.

momentane (an occurrence is sudden and short-lived) 'The mouse squeaked once' (contrasted to 'The mouse squeaked / was squeaking'). событие внезапно и живёт очень недолго Мышь пискнула один раз (ср. 'мышь пищала')
semelfactive (punctual + perfective + telic) I knocked on the door. семельфактив (мгновенность + перфектив + предельность) Я стукнул в дверь.
simulfactive (single action) I ate a mango in one fell swoop. симульфактив (однократное действие) Я съел манго в один присест.
.i mi pu ta'e citka lo mango ca ro cerni imperfective habitual I used to eat a mango every morning имперфектив (привычные действия) Я привык есть манго каждое утро.
frequentative I ate mangoes frequently.

'It sparkled', contrasted with 'It sparked'.

'I run around', vs. 'I run'.

частость Я часто ем манго.
distributive I ate the mangoes one by one. распределённость Я ел манго по одному.
alternation I ate a mango, did something else, ate a mango, did something else, etc. Я поел манго, потом делал что-то другое, потом ещё поел манго, потом ещё что-то другое сделал и т.п.
.i mi lifri ? lo ka citka lo mango experiential I have eaten a mango before. наличие личного опыта Я уже ранее ел манго.
fi'o te mukti, ai intentional I looked at the mango.

I listened carefully.

намеренность Я посмотрел на манго.

Я внимательно слушал.

accidental I fell on my butt. случайность Я ударился копчиком.
future utility We will buy mangoes (for future eating). будущая пригодность Мы будем покупать манго (чтобы потом их есть)
.i mi mo'u citka lo pi ro mango completive I've eaten the mango all up. завершенность Я доел весь манго.
defective I almost fell. недостаточность Я почти упал.
perdurative-2 (according to another source) I went on eating mangoes. Я продолжал есть манго.

Two more schemes

Describe actions having their natural temporal outline

lojbo English lo te traduki Translation
incipe begin
de'anai continue She continued to paint her car (pating is expected to last till the car is painted).
de'a cease She ceased to breath (ongoing process that can be expected to continue).
ultime finish (the last part itself)

Describe actions changing by external intervention:

co'a start He started them talking (refers to the moment before the first part of the period)
ca'o keep She kept painting her car (the action can stop at any point).
co'u stop She stopped breathing (sudden unpredictable change.
mo'u end (point immediately after the last part)

It's not yet known how "telicity" is related to "to finish" and whether both of tem can be expressed using mo'u.

Links